Arlinda Muqa: Maripe e Polyune Stereotipyengo
Akava sito mothavipe vash Arlinda Muqa, yekh terni jeni e Kosovake Romane komunitetesko. Mothavipe sito kotor e seriengo e artiklengo kay kerla e OSCE Misia ani Kosova vash maripya thay resipya e suksesune individyengo kay siton kotar Romane, Ashkalyune thay Egipqanyune komunitetya ani Kosova. E OSCE Misia kerela buti e sah komunitetencar ani Kosova vash te garaven, promovinen thay avansinen olenge hakaya.
Anglo se te adikergyol amaro vakeripe, amen arakhlilam e Arlinda Muqa ano OSCE Regionaluno Butyaripesko Panairi vash Roma, Ashkalie thay Egipqanya ani Peya ano Yuni e nakhle bershesko.
Arlinda sitoy terni Romani amateruni boksera thay pelara pe godi, kana angluni ver arakhlilem, kay oy lepargya vash aplikipe vash tikno granti vash te lel pherune sheya vash boksesko klubi kote oy trenirinela. Ano odova vahti, amen nashti te gndina sine kay e terni qhay kay beshelay pala amende sine butverutni kampiona-vijaipeski kampiona thay qaqutni marutni. Pashe e phagipyenge e polyune stereotipyengo ano sporti, Arlinda sitoy ano poro agorutno bersh e Hakaipesko ano Univerziteti Haxhi Zeka ani Peya thay volontera e ververutne biraipkane organizaciengo (BRO) ani olaki biandi diz.
Sporteski kariera
Palo kay angluni ver iklisti ano basketboli sar 15 bershuni, Arlinda decisingya te nakhel korkori thay te eksperimentinel e bokseya. Akava alosaripe na alo sar surprizi odoleske kay e Arlinda sitoy qhay e Bekim Muqa, angleder penjardo bokseri thay akana hulay e boks klubesko ‘Fighter’ ani Peya, kote o terne qhave thay qhaya kotar sah komunitetya trenirinena khetane.
Palo kay treniringya numay shov masek, Arlinda vijaingya o Kosovako juvlengo boksesko kampionati. May buderi, oy suksesune garavgya piri titula ini pe avutno bersh. Pashe e nanipeske e mamuyutnengo ani Kosova, oy lungyargya o treningo vash gatisaripe ano mashkarthemutne khelipya.
Olaki phari buti pokisali pe Oktobri 2016 kana irandili kotar Queens Cup, yekh mashkarthemutno khelipe adikerdo ano Stralsund, Germania, e galbeno poqina.
Yekh yaveruno treneri thay mentori
“Mande sima mesazhi ko yaver juvla: shay te boksinen thay te nakhen pedral polyenge stereotipya!” vakerla e Arlinda. Oy alosargya te del o maripeske vastumne thay te khuvel ano ringi vash te vazdel e yaver qhayen te oven zorale. “Buderi olendar shrdena te boksinen thay palo odova aqhavena bizo qaquno maripe – literarune thay metaforikune,” mothavela oy.
Yekh ovipe sito siguruno: Arlinda na sila ki godi te ashlargyol akana; pe fakti, oy kerela buti vash yekh profesionaluni kariera ano boksi.
Arlinda savaht sinela suno kay te phikoinel terne qhave thay qhaya kotar Romane, Ashkalyune thay Egipqanyune komunitetya ano olengo personaluno evolviripe. Sar kotar mashkaruni shkola, oy kergya volonteruni buti vash BRO Roma Versitas thay Forumi per Integrim dhe Zhvillim (‘Forumi vash Integripe thay Evolviripe’).
Volonterizmo ano Roma Versitas – ani BRO kerindoy buti e studentyencar kotar Romane, Ashkalyune thay Egipqanyune komunitetya- mekhela olake kay na numay te lel kotor ano edukipeske programya kola silen resipe o shkolako, numay vi te kerel penjardi olaki storia ko olake khetane bershune. Qhaya siton but kuriozune vash olako alosaripe te ovel boksera thay olako zoralipe ano praktikipe e sportesko kay pandar dikhlola sar tereni vash o mursha.
“Ko nakhlo bersh me alosardilum sar volontera e bersheski kotar Ternengo Centro ani Peya,” vakerla oy yekhe usharipeske hasaba numay telardo ano olako muy.
Sportesko lekanipe thay edukipe
Pe numay 21 bersh, Arlinda sila uqa skolaki diploma ano Aplikime Artya thay sitoy pashe te lel o Bachelor vash Hakaipe.
“Mangava sine te studirinav o arti ano Prishtinako Univerziteti numay nashti uqhargyum o sah mangle harjipya” vakerla oy.
Kosovako Edukipesko Strategiako Plani 2017-2021 thay Strategia vash Kotorleipe e Romane thay Ashkalyune Komunitetengo ano Kosovako malipe 2017-2021, identifikinla shtar prioritarune umala kay musay te adresingyon vash laqharipe e sasutna situaciako akala komunitetengo: edukipe, butyaripe thay socialuno dikhlaripe, sastipe, thay khera. Pashe akaleske, sar si pe Implementipe e Strategiako vash Kotorleipe e Romane thay Ashkalyune Komunitetengo ano Kosovako Malipe – Evaluipesko Raporti 2017, buderi terne jene akale komunitetengo pandar arakhena pharipya kana nakhena ano uqo edukipe. May buderi kana on musay te phiren ani yaver diz vay te drominen, ini kay si kvotengo sistemi vash registripe ano publikune univerzitetya vash studentya akale komunitetengo.
Arlinda sitoy yekh olendar, numay oy na mekhela niyekh bariera te aqhavel ola. Oy registrisali ano univerziteti olake biande forosko thay lungyargya e volonteruni buti vash olako komuniteti. Oy sigate ka diplominel thay ka shrdel olako hakaipesko treningo bi nashaldo e sama vash olaki prospektivuni kariera sar profesionaluni boksera. Oy uli sar inspiripe thay motivipe vash terne juvla kotar Romane, Ashkalyune thay Egipqanyune komunitetya pashe olate, pe yekhuno vahti leindoy uqe evaluipya kotar olake khetane bershune.
Yekh qaqutni marutni thay modeli vash buderi manusha.